هنر نقالی در ایران / سهیلا نجم

باشگاه نقالان _ کتابشناخت: کتاب هنر نقالی در ایران نوشته سهیلا نجم است.این کتاب شامل یک مقدمه و نه فصل است.همراه با ۱۳۰ تصویر سیاه و سفید و رنگی و چهار ضمیمه الف ، ب ، ج ، د

ضمیمه الف : نام و مشخصات همراه با پاره ای اطلاعات درباره برخی قهوه خانه های تهران .

ضمیمه ب : معرفی نقاشان قهوه خانه و اطلاعاتی پیرامون آن ها .

ضمیمه ج : رایج ترین صحنه های رزمی و بزمی به سبک خیالی سازی در نقاشی قهوه خانه .

ضمیمه د : نام و مشخصات برخی نقالان شاخص معاصر در تهران و شهرستان ها .

فصل اول کتاب هنر نقالی در ایران به تعریف نقالی و ریشه ها و ارتباط آن با نمایش روایتی شرق و نمایش در ایران پرداخته است. فصل دوم به پیشینه هنر نقالی در ایران از دوران قبل از اسلام تا سلسله قاجار می پردازد . فصل سوم به تقسیم بندی انواع نقالی در ایران بر اساس جنبه های گوناگون می پردازد و برای نخستین بار تقسیم بندی جامعی از انواع نقالی در ایران و زیر مجموعه های آن ارائه میکند . فصل چهارم به نقالی مذهبی و انواع آن ، همچنین تکنیک ها و شگردهای کلامی و حرکتی انواع نقالی مذهبی ، زمان و مکان اجرا و دکور و ابزار آن ها می پردازد . فصل پنجم به دلیل اهمیت و ماندگاری نقالی منطقه ای :این نوع از نقالی را مورد بررسی قرار می دهد . فصل ششم به محوری ترین بخش کتاب یعنی نقالی حماسی و انواع آن ، حماسه ، شاهنامه فردوسی و انواع شاهنامه خوانی می پردازد . فصل هفتم از اهمیت و نو آوری و سود مندی تخصصی برای دانشجویان ، علاقه مندان و اهل فن برخوردار است و به تحلیل جنبه های نمایشی ، کنش و تکنیک ( شفاهی و بدنی ) نقال می پردازد.همچنین لوازم اجرا ، تماشاگران و تاثیر زمان و مکان بر نقالی می پردازد . فصل هشتم مکان و فصای صحنه ای را در نقالی حماسی به تفسیل مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد . فصل نهم که آخرین فصل کتاب محسوب می شود به ارائه مطالب مهم و تخصصی نمایشی اختصاص دارد و تکنیک شفاهی ( کلامی ) و تکنیک بدنی ( حرکتی ) نقال حماسی را با تمام جزئیات مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.همچنین به نقالی معاصر ایران نیز می پردازد.نمونه هایی از مصاحبه های نگارانده کتاب با صاحب نظران نیز در این قسمت قرار دارد .

شاید این توضیح لازم باشد که یکی از انگیزه های مهم نگارنده در ده ها سال تحقیق مستمر یعنی از دوران دانشجویی تا استادی دانشگاه و نگراش کتابی درباره هنر نقالی در ایران نمایاندن زایندگی ذاتی و قابلیت های موجود در شکل های متنوع این نمایش مادر و مناسب زمان شدن آنهاست.نقالی ضمن تاثیر پذیری پیوسته خود از اشکال گذشته در پیدایش اشکال آینده نیز تاثیر گذار خواهد بود . در واقع می توان گفت سنت ضمن حفظ اسالت های خود از طریق تحول پذیریست که می تواند به حیاط خود ادامه دهد .

دکترسهیلا نجم در مقدمه این کتاب مینویسد ” امیدوارم این کتاب در حد خود بتواند رهگشای پیشرفت و تکامل هنر نقالی در گذر زمان ، و بهره گیری از آن در صحنه های معاصر تئاتر ایران باشد.به این امید فزون از سه دهه پیش تاکنون تمام منابع نوشتاری موجود فارسی و خارجی (تا جایی که بدان دسترسی داشتم ) اعم از سفرنامه ها،دایره المعارفها،کتاب ها ، تذکره ها،قصه ها،نمایشنامه ها،فیلمنامه ها به ویژه طومارهای نقالی،مقالات و حتی روزنامه ها و بسیاری منابع دیگر را مورد بررسی قرار داده و پای نقل بسیاری از نقالان نشسته ام.همچنین مصاحبه ها و گفت و گوهای بسیاری را با نقالان،نقاشان پرده های نقل،طومارنویسان،استادان دانشگاه،پژوهشگران و سایر متخصصان و دست اندرکارن در این زمینه انجام داده ام که بسیاری از آنان امروز در میان ما نیستند و جهان باقی سفر کرده اند،روانشان شاد! و بسیار سپاسگذارم که فرصت و افتخار بهره گیری از اندوخته های گران بهای این یاران سفر کرده و نیز همراهان حاضر در جمع و جهان ما، به من داده شد.این گفت و گوها اغلب با ضبط صدا،عکس و فیلم همراه است که بسیاری از این عکس ها به اضافه ی تصاویر دیگری که بر گرفته از منابع مختلف است برای تکمیل مطالب در کتاب آمده است.امیدوارم در فرصتی دیگر فیلمهای گرفته شده به صورت لوح فشرده در اختیار خوانندگان و مخاطبان قرار گیرد.